De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) is de onafhankelijke nationale autoriteit voor de uitvoering van en het toezicht op marktinstrumenten die bijdragen aan een klimaatneutrale samenleving.
Deze marktinstrumenten zijn in Europese samenwerking ontwikkeld om de klimaatdoelstellingen van Europa te halen, vastgelegd in de Overeenkomst van Parijs en aangescherpt in de Green Deal: minimaal 55% minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 en in 2050 Europa als 1e continent helemaal klimaatneutraal. De instrumenten zijn gericht op de vermindering van de CO2-uitstoot door de industrie en meer inzet van hernieuwbare energie in het vervoer.
Informeren, faciliteren en inspecteren
De NEa is de uitvoerder en toezichthouder in Nederland van het Europees emissiehandelssysteem (EU ETS) voor de industrie en de regelgeving voor Energie voor Vervoer. We verlenen bijvoorbeeld vergunningen, faciliteren de handel in CO2-emissierechten en hernieuwbare brandstofeenheden (HBE’s) en beheren het EU ETS-register en het Register Energie voor Vervoer. We inspecteren bij bedrijven en leggen zo nodig sancties op. Maar we ondersteunen ook met voorlichting en hulpmiddelen en geven zowel de markt als de overheid informatie en advies over behaalde resultaten en relevante ontwikkelingen.
Daarnaast is de NEa de uitvoerder van de nationale CO2-heffing en zien we toe op de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie en het Besluit conformiteitsbeoordeling vaste biomassa voor energietoepassingen.
De NEa werkt in opdracht van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en is een agentschap van EZK. Het bestuur is een zelfstandig bestuursorgaan (zbo).
De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) is op 1 januari 2005 opgericht door het toenmalige ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM). Haar taak: onafhankelijk toezicht op de wetten en regels voor emissiehandel. Tot 2013 was dit de emissie van zowel koolstofdioxide (CO2) als stikstof (NOx); daarna is de NOx-emissiehandel als marktinstrument gestopt.
Sinds 2011 is de NEa ook de uitvoeringsorganisatie voor de wet- en regelgeving voor hernieuwbare energie voor vervoer en luchtverontreiniging door brandstoffen.
Daarnaast zijn we op 1 januari 2018 aangewezen als de toezichthouder op de naleving van de duurzaamheidseisen aan het gebruik van vaste biomassa bij de productie van energie. En sinds 2021 hebben we de taak om de CO2-heffing voor de industrie uit te voeren, te innen en de naleving te waarborgen. Met de CO2-heffing wordt geborgd dat de jaarlijkse CO2-uitstoot in 2030 is verminderd met 14,3 megaton.
De NEa is de onafhankelijke nationale autoriteit voor uitvoering van en toezicht op marktinstrumenten die bijdragen aan een klimaatneutrale samenleving.
Dat is onze missie. Daarbij zijn we streng als het moet, zo nodig met boetes of andere interventies. Tegelijkertijd helpen we bedrijven met voorlichting en hulpmiddelen om ingewikkelde regelgeving begrijpelijk en uitvoerbaar te maken, zodat ze kunnen voldoen aan hun verplichtingen. Daarnaast geven we – gevraagd en ongevraagd – informatie en advies aan de markt en overheid over behaalde resultaten, relevante ontwikkelingen en mogelijkheden tot verbetering. In alles wat we doen zijn we onafhankelijk, rechtvaardig, open en duurzaam: de kernwaarden van de NEa.
De strategie voor de komende jaren rust op 3 doelstellingen:
De NEa is een toonaangevende autoriteit met trotse en deskundige medewerkers.
Als excellente toezichthouder en uitvoerder leveren we hoge kwaliteit tegen zo laag mogelijke kosten.
De NEa is een betrouwbare, professionele en toekomstbestendige organisatie, waaraan de overheid belangrijke taken kan toevertrouwen.
De NEa is gevestigd in Den Haag en telt ruim 90 medewerkers. De NEa heeft de status van baten-lastendienst (agentschap). Het bestuur van de NEa is een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) en bestaat uit 3 leden, benoemd door de minister van EZK:
Mark Bressers (directeur-bestuurder)
Jolande Sap
Johan de Leeuw
van links naar rechts: Mark Bressers, Jolande Sap, Johan de Leeuw
Nevenfuncties van het bestuur
Mark Bressers:
Voorzitter strategische klantenraad inkoop Logistiek Rijksoverheid, Lid Gateway reviewteam.
Jolande Sap:
Voorzitter Maatschappelijk Impact Team, Lid Raad van Commissarissen Koninklijke KPN N.V., Lid Raad van Commissarissen KPMG N.V., Non-executive director Renewi PLC, Voorzitter (a.i.) Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank, Voorzitter Raad van Toezicht Fairfood, Voorzitter Thematafel Roken van het Nationaal Preventieakkoord, Lid Strategische AdviesRaad unit Circulaire Economie TNO, Lid Raad van Toezicht Stichting Springtij, Lid bestuur van de Impact Economy Foundation, Ambassadeur MVO Nederland, Adviseur Stichting Dutch Sustainable Fashion Week.
Johan de Leeuw:
Voorzitter bestuur Stichting IZZ., Voorzitter bestuur Stichting COVA, Voorzitter bestuur Stichting SKV, Vice-voorzitter RvT Cordaid, Lid bestuur Nationaal Groenfonds, Lid bestuur Stichting beheer QLIP, Lid bestuur Abraham Kuyperfonds.
Taken en verantwoordelijkheden
Het bestuur neemt besluiten die samenhangen met de wettelijke taken van de NEa, zoals de vergunnings- en sanctiebesluiten, en is verantwoordelijk voor de besluiten van de NEa op grond van de Wet Milieubeheer, zowel op het gebied van het EU ETS als op het thema Energie voor Vervoer. Ook houdt het bestuur toezicht op de kwaliteit van de voorbereiding van die besluiten.
In het Besluit mandaat, volmacht en machtiging EZK 2019 is de Dienst NEa onder leiding van het bestuur in de organisatie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) ingebed. De Dienst is immers een agentschap van het ministerie van EZK.
In het Besluit mandaat, volmacht en machtiging NEa 2021 wordt door de minister van EZK aan het bestuur van de NEa mandaat en volmacht verleend voor aangelegenheden die de organisatie van de Dienst NEa betreffen. Dit betreft in hoofdzaak een privaatrechtelijke volmacht.
In het Bestuursreglement NEa 2021 worden de verhoudingen en taakverdeling binnen het bestuur geregeld, waarin o.a. is opgenomen dat de directeur-bestuurder primair verantwoordelijk is voor de P&O-zaken.
In het Mandaat- en ondermandaatbesluit NEa 2021 wordt het mandaat aan de afdelingshoofden inzake het nemen van primaire besluiten verleend alsmede de bedrijfsvoeringstaken en P&O-verantwoordelijkheden worden doorgemandateerd.
De NEa is onderverdeeld in 3 domeinen:
Emissiehandel
Het domein Emissiehandel ondersteunt de uitvoering van het Europese Emissiehandelssysteem (EU ETS) in Nederland en houdt daar toezicht op. De medewerkers van Emissiehandel:
geven voorlichting aan de circa 400 deelnemers aan het EU ETS
verlenen vergunningen en behandelen meldingen
beheren het Nederlandse deel van het Europese EU ETS-register
voeren berekeningen uit voor de toewijzing van gratis emissierechten
veilen Nederlandse emissierechten
controleren (ter plaatse) of deelnemers hun uitstoot bepalen en rapporteren volgens een goedgekeurd monitoringsplan
leggen sancties op als dat nodig is
rapporteren over resultaten
adviseren beleid over uitvoeringsconsequenties
innen en waarborgen de CO2-heffing voor de industrie
Energie voor Vervoer (EV)
Het domein Energie voor Vervoer ondersteunt de uitvoeringssystematiek Energie voor Vervoer (EV) in Nederland en houdt daar toezicht op. Daarnaast valt onder dit domein het toezicht op bijstook met vaste biomassa. De medewerkers van Energie voor Vervoer:
geven voorlichting aan de ongeveer 89 deelnemers aan EV
beheren het Register Energie voor Vervoer
controleren (ter plaatse) of deelnemers leveringen van brandstoffen en hernieuwbare energie aan de vervoersmarkt correct opgeven
leggen sancties op als dat nodig is
beoordelen verzoeken tot dubbeltelling van biobrandstoffen
rapporteren over resultaten
adviseren beleidmakers over uitvoeringsconsequenties
ziet toe op de naleving van de duurzaamheidseisen bij het gebruik van vaste biomassa bij de productie van energie
Serviceverlening & Organisatie
Het domein Serviceverlening & Organisatie ondersteunt, faciliteert en adviseert de andere domeinen en het management over onder meer financiën, ICT, planning en control, kwaliteitsmanagement, communicatie en strategische ontwikkelingen. Binnen dit domein vallen ook het secretariaat, de ondersteuning van het bestuur en managementteam en de NEa Helpdesk, waar bedrijven terechtkunnen met vragen en voor praktische ondersteuning.
De NEa kiest consequent voor een aanpak die rust op drie pijlers:
Informeren en faciliteren – De NEa ondersteunt bedrijven met voorlichting en hulpmiddelen voor het naleven van hun verplichtingen.
Controleren en handhaven – De NEa toetst of bedrijven hun verplichtingen naleven en treedt wanneer nodig handhavend op.
Rapporteren en adviseren – De NEa gebruikt haar kennis en ervaring om als onafhankelijke autoriteit de overheid te informeren over behaalde resultaten, uitvoeringsconsequenties en relevante ontwikkelingen.
Emissiehandel, hernieuwbare energie en biobrandstoffen zijn onderwerpen die voorbij de landsgrenzen gaan. Een groot deel van de regelgeving is dan ook internationaal. En de Europese Unie (EU) en de Verenigde Naties (VN) bepalen steeds meer de uitvoering. Nationale doelstellingen voor klimaat en energie zijn beter te realiseren in internationaal en gezamenlijk verband.
Daarom zet de NEa zich in voor internationale samenwerking voor effectievere emissiehandel. En stemt ze de uitvoering van de regelingen voor hernieuwbare energie af met partnerorganisaties in de EU. In de EU en de VN is de NEa lid van diverse werkgroepen en fora.
