Een deel van de jaarlijkse CO2-uitstoot van de installaties wordt vrijgesteld van de CO2-heffing. De vrijgestelde uitstoot wordt uitgedrukt in dispensatierechten (DPR's). Op deze pagina vindt u meer informatie over hoe het aantal DPR's berekend moet worden en welke factoren invloed hebben op het aantal DPR's waar uw installatie recht op heeft.
Hoeveelheid dispensatierechten
Bij de berekening van de hoeveelheid dispensatierechten (DPR’s) waar een installatie recht op heeft wordt sterk geleund op het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS). De berekening en storting van DPR’s vindt namelijk op een gelijke manier plaats als de manier waarop gratis emissierechten binnen het ETS worden toegekend aan installaties.
De hoeveelheid DPR’s waar een installatie recht op heeft wordt bepaald door:
EU ETS-benchmarks;
productie (activiteitsniveau);
jaarlijkse nationale reductiefactor;
jaarlijkse AVI-correctiefactor (Let op: deze geldt alleen voor afvalverbrandingsinstallaties (AVI’s).
Gedetailleerde informatie over de systematiek voor toewijzing van gratis emissierechten in het EU ETS vindt u bij EU ETS Stationair.
Dat er sterk geleund wordt op het EUETS betekent dat voor het aantal DPR’s ook wordt gerekend met de productbenchmarks en de terugvalopties als er geen productbenchmark beschikbaar is: de warmtebenchmark, de brandstofbenchmark en procesemissies.
De indeling van de installatie in subinstallaties binnen het EU ETS is daarom ook relevant voor het aantal DPR’s. Vrijwel alle algemene en bijzondere rekenregels die zijn vastgesteld in de verordening voor gratis toewijzing, worden ook gehanteerd voor het berekenen van DPR’s.
Berekening dispensatierechten
De algemene formule voor het berekenen van DPR’s is hieronder weergegeven. ETS-installaties met een gratis toewijzing hebben een datarapport ingediend bij de aanvraag van emissierechten en moeten vanaf 2021 jaarlijks een activiteitsverslag indienen en een verslag met een berekening van het aantal DPR's. Voor deze ETS-installaties is de berekening als volgt:
Dispensatierechten jaar t = Relevant Activiteitsniveau voor jaar t * Benchmark * Reductiefactor jaar t * AVI correctiefactor jaar t (indien van toepassing)
Afhankelijk van de benchmark, is het activiteitsniveau gedefinieerd als:
Productbenchmark: de productie van een product met een benchmark (meestal in ton product/jaar)
Warmtebenchmarks: de warmteconsumptie voor productie van een product of export naar niet-ETS installaties.
Brandstofbenchmark: de brandstofconsumptie voor productie van een product
Procesemissies: de CO2-emissies voor productie van een product
Het historisch activiteitsniveau is het gemiddelde niveau over de jaren 2014-2018 zoals gerapporteerd in het datarapport en dat is gebruikt bij de initiële toewijzing van gratis emissierechten. Het actuele activiteitsniveau is het niveau in het betreffende belastingjaar zoals gerapporteerd in het verslag over het activiteitsniveau. Voor productbenchmarks wordt het actuele activiteitsniveau gebruikt om het aantal DPR’s over dat belastingjaar te berekenen.
Voor niet ETS-installaties onder de heffing is de procesemissies-benadering van toepassing.
In dit stroomschema is weergegeven welk activiteitsniveau genomen dient te worden voor de berekening.
Daarbij gelden nog de volgende bijzonderheden:
De activiteitsniveaus voor wel Carbon-Leakage gevoelige en niet Carbon-Leakage gevoelige installaties worden samengenomen per benchmark.
Voor de benchmarks waar de inzet van brandstof en elektriciteit als uitwisselbaar is aangemerkt, wordt de correctiefactor voor uitwisselbaarheid niet jaarlijks aangepast. Deze factor wordt tot en met 2030 bevroren op het niveau van 2014-2018.
De warmte opgewekt met elektriciteit en gebruikt voor de productie van producten of export naar niet-ETS mag voor DPR’s worden opgeteld bij het activiteitsniveau van de warmtebenchmark subinstallatie.
Energie en CO2-efficiency
In het schema is aangegeven dat het aantal DPR’s voor de warmte-, en brandstofbenchmark en procesemissies wordt berekend met behulp van het actuele activiteitsniveau als dit meer dan 15% verschilt van het historisch activiteitsniveau. Dit is niet van toepassing als dit verschil is veroorzaakt door:
Een stijging (of daling) van de energie-efficiency met meer dan 15%.
Bij de warmte en brandstof benchmark kan een verhoging of verlaging van de energie-efficiency een rol spelen bij het beoordelen of het historische of het actueel activiteitsniveau wordt genomen. Een daling of stijging van de energie-efficiency wordt beoordeeld op basis van de gemiddelde energie-efficiency van de producten (TJ per ton product). De efficiency wordt daarbij bepaald voor elk product met een aparte prodcom-code. De efficiency wordt op dezelfde wijze beoordeeld als in het ETS. Meer informatie daarover is te vinden in EU ETS guidance 7, paragraaf 6.1.
Een stijging of daling van de CO2-efficiency.
Bij de procesemissies kan een verhoging of verlaging van de CO2-efficiency een rol spelen bij het beoordelen of het historisch of actueel activiteitsniveau wordt genomen. Een daling of stijging van de CO2-efficiency wordt beoordeeld op basis van de gemiddelde CO2-uitstoot per eenheid product. De efficiency wordt daarbij bepaald voor elk product met een aparte prodcom-code. Bij een afvalverbrandingsinstallatie wordt dit afgemeten aan de totale hoeveelheid verbrand afval.
Vanaf 2023 worden de actuele benchmarkwaarden van het ETS ook voor de heffing toegepast.
De reductiefactor zorgt ervoor dat de hoeveelheid vrijgestelde uitstoot ieder jaar afneemt om in 2030 uit te komen op een niveau waarmee het doel van 14,3 Mton CO2-reductie gehaald wordt. Er wordt gebruik gemaakt van één uniforme reductiefactor, voor alle installaties en sectoren wordt dus dezelfde reductiefactor gehanteerd. De reductiefactor voor de jaren 2021 en 2022 is gebaseerd op de benchmarkwaarden voor 2013-2020 die met een aanpassing van -3% voor de heffing golden. Vanaf 2023 wordt binnen de heffing gebruik gemaakt van de nieuwe EU ETS benchmarkwaarden die zijn vastgesteld in 2021. Daarnaast wordt de reductiefactor vanaf 2023 scherper en sneller verlaagd om binnen de industrie een extra reductie van 4 Mton CO2 te realiseren bovenop het oorspronkelijke reductiedoel van 14,3 Mton CO2. Deze extra reductie is een afspraak uit het coalitieakkoord. Om zowel de aanscherping van de benchmarkwaarden als extra 4 Mton te realiseren is de reductiefactor voor het jaar 2023 bepaald op 1,213 en neemt deze ieder daaropvolgend kalenderjaar af met 0,078.
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
NRF
1,2
1,143
1,213
1,135
1,057
0,979
0,901
0,823
0,745
0,667
Voor AVI’s geldt naast de nationale reductiefactor ook een correctiefactor. Hieronder staat een tabel met de correctiefactor voor AVI’s per jaar tot en met 2030. Na 2030 blijft de correctiefactor voor AVI’s 0,4.
Correctiefactor voor AVI’s
2025
2026
2027
2028
2029
2030
Correctiefactor
1
0,88
0,76
0,64
0,52
0,4
De reden dat AVI’s naast de reductiefactor ook een correctiefactor hebben voor de berekening van de dispensatierechten, is omdat deze sector tot op heden relatief meer dispensatierechten kreeg dan andere bedrijven binnen de CO2-heffing. Dit komt doordat AVI’s geen specifieke Europese benchmark hebben en daarom de Europese terugvaloptie voor procesemissies gebruiken. Deze terugvaloptie voor procesemissies zorgt voor relatief veel dispensatierechten. De Nederlandse overheid wil met een aparte correctiefactor voor AVI’s deze installaties extra stimuleren om de CO2-emissies te verlagen.
