Marktstabiliteitsreserve
De marktstabiliteitsreserve is een instrument van de Europese Commissie om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Dit mechanisme berekent jaarlijks het aantal emissierechten dat beschikbaar is in de markt. Als dit aantal boven een vastgestelde waarde komt, wordt het veilingvolume van dat jaar naar beneden bijgesteld. Als het aantal onder die vastgestelde waarde komt, worden er juist extra rechten geveild. Het aantal rechten in omloop (TNAC) wordt jaarlijks in mei vastgesteld door de Europese Commissie.
Overschot aan emissierechten op de markt
De Europese Commissie heeft besloten het aantal emissierechten naar beneden te brengen en een MSR ingesteld die operationeel is vanaf 1 januari 2019. De MSR heeft als doel om zowel het EU ETS minder kwetsbaar te maken tegen onverwachte vraagfluctuaties als het overschot af te bouwen door het aanbod van emissierechten te verminderen. Alhoewel de spelregels voor de MSR reeds in 2015 zijn vastgesteld, zijn deze regels onlangs bij de herziening van de ETS-richtlijn aangepast.
Werking: inname en teruggave
Het doel van de MSR is grote fluctuaties in aanbod en prijs tegen te gaan. De MSR grijpt dan ook in door een percentage van het aanbod van emissierechten uit de markt te halen. Om te bepalen wat het aanbod van emissierechten is, wordt jaarlijks door de Europese Commissie bepaald wat het totaal aantal emissierechten is dat in omloop was in het voorgaande jaar. De Europese Commissie publiceert vanaf 2017 dit cijfer ieder jaar op uiterlijk 15 mei. Hiervoor wordt de volgende rekensom gehanteerd:
totale aantal emissierechten in omloop = aanbod – (vraag + emissierechten in de marktstabiliteitsreserve).
Het aanbod aan emissierechten bestaat uit: de emissierechten van de tweede handelsperiode (2008-2012) die niet zijn gebruikt, geveilde emissierechten sinds 1 januari 2013, toegewezen gratis emissierechten sinds 1 januari 2013, ingeruilde internationale kredieten en de emissierechten in de reserve voor nieuwkomers.
De vraag omvat de geverifieerde emissies van installaties en geannuleerde emissierechten.
Als het totale aantal emissierechten in omloop hoger is dan de bovengrens van 833 miljoen emissierechten, dan wordt in het navolgende jaar een percentage van de rechten die jaarlijks door lidstaten worden geveild, niet via die veiling verkocht, maar in de MSR geplaatst. Dit percentage bedraagt vanaf 2019 en de vier opvolgende jaren 24 % van het totaal in omloop zijnde aantal emissierechten. Vanaf 2024 wordt 12% van het totaal in omloop zijnde emissierechten in de MSR geplaatst indien dit aantal boven de 833 miljoen ligt.
Omgekeerd kan het ook zo zijn dat het totale overschot in de markt afneemt. Wanneer het overschot in de markt onder de drempel van 400 miljoen emissierechten in omloop komt, dan wordt in het jaar erna 100 miljoen rechten uit de reserve gehaald en via veilingen weer op de markt gebracht. Op deze wijze beoogt de MSR grote fluctuaties in het aanbod te dempen.
Overigens kent de aanpassing van het veilingvolume vanwege het plaatsen van emissierechten in de MSR een twaalf maandsperiode die start op 1 september 2019. Aangezien de MSR vanaf 1 januari 2019 operationeel wordt, zal over de eerste acht maanden van 2019 een evenredig percentage van 16% van het veilingvolume in de MSR worden geplaatst. Vervolgens wordt het veilingvolume aan de hand van het in omloop zijnde aantal emissierechten jaarlijks per de eerste van september worden aangepast.
Overige ‘vulling’ van de MSR
Naast de inname zoals hierboven is beschreven wordt de MSR ook gevuld door de zogenoemde gebackloade emissierechten. In de periode 2014 – 2016 zijn ongeveer 900 miljoen emissierechten niet geveild waarvan eerder was bepaald dat deze in 2019 en 2020 zouden worden geveild. Deze rechten zullen echter in de MSR worden geplaats. Ook zullen de niet toegewezen rechten uit de derde handelsperiode (2013 t/m 2020) in de MSR worden geplaatst. Dit aantal zal in 2020 bekend zijn.
Werking: annuleringsmechanisme
Bij de herziening van de ETS-richtlijn is een nieuw onderdeel toegevoegd aan de MSR: een annuleringsmechanisme. Dit annuleringsmechanisme gaat in 2023 van start en houdt in dat indien het aantal emissierechten in de MSR het veilingvolume van het voorgaande jaar overstijgt, het surplus zal worden geannuleerd. Met andere woorden, het volume in de MSR wordt vergeleken met het volume van het voorgaande veilingjaar. Het surplusvolume in de MSR zal dan worden geannuleerd. Dit betekent dat deze emissierechten nooit meer op de markt zullen komen en dus worden vernietigd. Op deze wijze wordt het volume aan emissierechten in de MSR beperkt gehouden. De verwachting van marktanalisten is dat dit annuleringsmechanisme ertoe zal leiden dat in de periode 2024 – 2030 rond de 2 miljard emissierechten zullen worden geannuleerd.
Toekomst
De spelregels van de MSR kunnen in 2021 weer worden herzien. Dit is dan ook weer een moment om nieuwe regels af te spreken over de werking van de MSR.
Meer informatie
Meer informatie over de MSR en de jaarlijkse publicatie van het aantal emissierechten in omloop kunt u vinden op de website van de Europese Commissie.